Η OLAF το 2020: καταπολέμησε την απάτη, κράτησε τους Ευρωπαίους πολίτες ασφαλείς

10/06/2021

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΑΡΙΘ. 12/2021

PDF version (286.31 KB)

Μια από τις σημαντικότερες δραστηριότητες της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) κατά το 2020 ήταν το εξαιρετικά σημαντικό έργο της προστασίας των πολιτών της ΕΕ από παραποιημένο ή κακής ποιότητας ιατρικό εξοπλισμό στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της πανδημίας του κορονοϊού. Προσαρμόζοντας τις μεθόδους εργασίας της στις προκλήσεις που δημιούργησαν οι περιορισμοί κυκλοφορίας και οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί, η OLAF συνέχισε τις έρευνές της, προστατεύοντας τον προϋπολογισμό της ΕΕ από περίπλοκους μηχανισμούς απάτης, παραποιήσεις αλλά και λαθρεμπόριο, διαφθορά και συγκρούσεις συμφερόντων. Με περισσότερες από 200 περατωμένες έρευνες και συστάσεις για ανακτήσεις ποσών ύψους άνω των 293 εκατ. ευρώ, η OLAF συνέχισε να διασφαλίζει ότι τα κονδύλια της ΕΕ δαπανώνται εκεί που πρέπει και με τον τρόπο που πρέπει — προς όφελος όλων.

Σχολιάζοντας τη δημοσίευση της ετήσιας έκθεσής της για το 2020, ο γενικός διευθυντής της OLAF Ville Itälä δήλωσε: «Μπορεί το 2020 να ήταν  ένα μοναδικό έτος από πολλές απόψεις, αλλά οι έρευνες της OLAF αποκάλυψαν τις πρακτικές αθέμιτης σύμπραξης, σύγκρουσης συμφερόντων, χειραγώγησης δημοσίων συμβάσεων, νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, κ.ά. που διαπιστώνουμε κάθε χρόνο, γεγονός που καταδεικνύει με σαφήνεια ότι η πανδημία δεν αποθάρρυνε τους δυνητικούς απατεώνες. Στην πραγματικότητα, οι νέες δυνατότητες απάτης που ανέκυψαν με την εμφάνιση του ιού —ειδικότερα δε η πολύ επικερδής εμπορία παραποιημένων ή κακής ποιότητας προϊόντων, όπως οι μάσκες προσώπου ή τα απολυμαντικά χεριών— δημιούργησαν νέες προκλήσεις για την OLAF το 2020. Είμαι εξαιρετικά υπερήφανος για το γεγονός ότι οι συνάδελφοί μου στην OLAF αποδείχθηκαν τόσο ικανοί στην αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων. Επέδειξαν ανθεκτικότητα, δημιουργικότητα και ευελιξία ώστε να συνεχίσουν να εργάζονται όσο το δυνατόν πιο ομαλά, προστατεύοντας τους ευρωπαίους πολίτες παρά τις προκλήσεις που δημιούργησε η πανδημία.»

Οι επιδόσεις της OLAF στη διερεύνηση υποθέσεων το 2020:

• η OLAF ολοκλήρωσε 230 έρευνες, εκδίδοντας 375 συστάσεις προς τις αρμόδιες εθνικές αρχές και τις αρχές της ΕΕ
• η OLAF συνέστησε ανακτήσεις συνολικού ύψους 293,4 εκατ. ευρώ στον προϋπολογισμό της ΕΕ
• Η OLAF κίνησε 290 νέες έρευνες, έπειτα από 1 098 προκαταρκτικές αναλύσεις που πραγματοποίησαν οι εμπειρογνώμονές της

Τάσεις που παρατηρήθηκαν κατά τις έρευνες καταπολέμησης της απάτης:

Εκτός από τα παραποιημένα ιατρικά προϊόντα και τον παραποιημένο εξοπλισμό ατομικής προστασίας που σχετίζεται με την αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19, οι ελεγκτές της OLAF εντόπισαν διάφορες άλλες τάσεις και φαινόμενα απάτης κατά τη διάρκεια του 2020, όπως αναφέρει η ετήσια έκθεση. Σε αυτά περιλαμβάνονται:

• Συγκρούσεις συμφερόντων & αθέμιτη σύμπραξη μεταξύ δικαιούχων και αναδόχων, ιδίως στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων
• Πλαστά ή διογκωμένα τιμολόγια, διαφθορά και συγκρούσεις συμφερόντων στις χρηματοδοτήσεις του τομέα της γεωργίας και της αγροτικής ανάπτυξης, που συχνά συνδέονται με τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες
• Απάτες στον τομέα της χρηματοδότησης της έρευνας
• Λαθρεμπόριο τσιγάρων και καπνού
• Απάτες στον τομέα του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας

Απόπειρες απάτης αξίας εκατομμυρίων

Όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, μία από τις κύριες τάσεις που εντόπισε η OLAF κατά το 2020 ήταν η χειραγώγηση των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων και υποβολής προσφορών με σκοπό την υφαρπαγή κονδυλίων της ΕΕ. Οι μηχανισμοί απάτης συχνά εκτείνονται σε περισσότερα από ένα κράτη μέλη της ΕΕ και περιλαμβάνουν περίπλοκους μηχανισμούς νομιμοποίησης των παράνομων κερδών. Σε μία υπόθεση που αφορούσε τη Ρουμανία, την Ιταλία, το Βέλγιο και την Ισπανία, η OLAF συνέστησε την ανάκτηση 25 εκατ. ευρώ. Κονδύλια που προορίζονταν για οδικές υποδομές νομιμοποιήθηκαν μέσα από διασυνδεδεμένες εταιρείες και πληρωμές για εικονικές υπηρεσίες. Όπως διαπίστωσε η OLAF, η κατακύρωση έγινε κατά κύριο λόγο χάρη σε ύποπτες διασυνδέσεις εντός των εθνικών αρχών. Άλλα παραδείγματα που παρατίθενται στην ετήσια έκθεση περιλαμβάνουν απάτες στους τομείς της έρευνας, της γεωργίας, της αγροτικής ανάπτυξης και των κοινωνικών ταμείων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η OLAF αποκάλυψε τον τρόπο με τον οποίο οι αιτήσεις για κονδύλια της ΕΕ γίνονταν δολίως βάσει πλαστών εγγράφων, ενώ σε πολλές περιπτώσεις σχετίζονταν και με δραστηριότητες νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.

Προστασία της υγείας, της ασφάλειας και του περιβάλλοντος

Οι παραποιητές διέκριναν σημαντικές επιχειρηματικές ευκαιρίες εν όψει της αιφνίδιας και μαζικής αύξησης της ζήτησης για μέσα ατομικής προστασίας που προκάλεσε η πανδημία COVID-19. Η OLAF είναι στα ίχνη τους από τα τέλη Μαρτίου 2020 και έχει μέχρι στιγμής εντοπίσει πάνω από 1 000 ύποπτες επιχειρήσεις, συμβάλλοντας στην κατάσχεση εκατομμυρίων παραποιημένων ή κακής ποιότητας προϊόντων που σχετίζονται με την αντιμετώπιση της πανδημίας — ιδίως μάσκες προσώπου αλλά και απολυμαντικά χεριών και διαγνωστικά τεστ. Επίσης, οι κοινές επιχειρήσεις της OLAF με τους εταίρους της έχουν κρατήσει μακριά από τους καταναλωτές της ΕΕ παραποιημένα τρόφιμα και ποτά, προστατεύοντας την υγεία και την ασφάλειά τους. Μία επιχείρηση, για παράδειγμα, οδήγησε στην κατάσχεση περίπου 1,3 εκατ. λίτρων παραποιημένων οίνων και αλκοολούχων ποτών. Ένας ακόμα τομέας που παρέμεινε στο στόχαστρο της OLAF ήταν το περιβάλλον, καθώς οι απατεώνες και οι λαθρέμποροι στρέφουν ολοένα και περισσότερο το επιχειρηματικό τους μοντέλο προς τον περιβαλλοντικό τομέα. Η OLAF συμμετείχε σε κατασχέσεις παράνομων φυτοφαρμάκων και συνέβαλε στο να αποτραπεί η εισαγωγή αρκετών τόνων παράνομων ψυκτικών αερίων (υδροφθορανθράκων, HFC) στην ΕΕ. Ένα φορτίο 14 τόνων HFC, το οποίο κατασχέθηκε χάρη στην OLAF το 2020, θα είχε περιβαλλοντικές επιπτώσεις ανάλογες με εκείνες 38 μετ’ επιστροφής πτήσεων από Άμστερνταμ προς Σύδνεϋ, εάν δεν είχε κατασχεθεί.

Τσιγάρα και καπνός από χώρες εκτός και εντός της ΕΕ

Μεγάλο μέρος των λαθραίων ή παραποιημένων προϊόντων που βρίσκονται στο στόχαστρο της OLAF κάθε χρόνο αφορά προϊόντα καπνού. Το 2020, η OLAF και οι εταίροι της κατάσχεσαν συνολικά σχεδόν 370 εκατ. τσιγάρα που προέρχονταν από τρίτες χώρες και προορίζονταν για παράνομη πώληση στην ΕΕ. Ταυτόχρονα, η OLAF παραμένει εξαιρετικά δραστήρια στην αντιμετώπιση των παραποιητών που επικεντρώνονται στην παράνομη παραγωγή τσιγάρων εντός της ΕΕ. Μια τριετής επιχείρηση με τη συμμετοχή 10 χωρών οδήγησε στην κατάσχεση 95 εκατ. παράνομων τσιγάρων και 300 τόνων καπνού και σε περισσότερες από 200 συλλήψεις, ενώ αποσόβησε οικονομικές ζημίες που υπολογίζονται σε 80 εκατ. ευρώ. Η OLAF συμμετείχε επίσης σε τρεις βασικές επιχειρήσεις που επικεντρώθηκαν στον καπνό ναργιλέ, ένα ολοένα και πιο δημοφιλές προϊόν μεταξύ των λαθρεμπόρων κατά τα τελευταία χρόνια.

Για να διαβάσετε το πλήρες κείμενο της έκθεσης, κάντε κλικ εδώ.

Αποστολή της OLAF, εντολή και αρμοδιότητες:
Αποστολή της OLAF είναι ο εντοπισμός, η διερεύνηση και η καταπολέμηση της απάτης εις βάρος των πόρων της ΕΕ.

Η OLAF εκπληρώνει την αποστολή της με:
•    τη διενέργεια ανεξάρτητων ερευνών σε υποθέσεις απάτης και διαφθοράς εις βάρος των πόρων της ΕΕ, ώστε να διασφαλίζεται ότι όλα τα χρήματα των φορολογουμένων της ΕΕ καταλήγουν σε έργα που μπορούν να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας και ανάπτυξη στην Ευρώπη,
•    τη συμβολή της στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των πολιτών στα θεσμικά όργανα της ΕΕ, με τη διερεύνηση σοβαρών παραπτωμάτων που διαπράττονται από υπαλλήλους της ΕΕ και μέλη των θεσμικών οργάνων της ΕΕ,
•    τη χάραξη άρτιας πολιτικής της ΕΕ για την καταπολέμηση της απάτης.

Στο πλαίσιο του ρόλου της για ανεξάρτητη διερεύνηση, η OLAF μπορεί να διερευνά ζητήματα που σχετίζονται με την απάτη, τη διαφθορά και άλλα αδικήματα που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ όσον αφορά:
•    όλες τις δαπάνες της ΕΕ: οι βασικές κατηγορίες δαπανών είναι τα διαρθρωτικά ταμεία, τα ταμεία γεωργικής πολιτικής και αγροτικής ανάπτυξης,
τις άμεσες δαπάνες και την εξωτερική βοήθεια,
•    ορισμένες πηγές εσόδων της ΕΕ, κυρίως τους τελωνειακούς δασμούς,
•    υποψίες για σοβαρά παραπτώματα που διαπράττονται από υπαλλήλους της ΕΕ και μέλη των θεσμικών οργάνων της ΕΕ.

Μόλις η OLAF ολοκληρώσει μια έρευνα, εναπόκειται στις αρμόδιες αρχές της ΕΕ και στις εθνικές αρχές να εξετάσουν και να αποφασίσουν σχετικά με τη συνέχεια που θα δώσουν στις συστάσεις της OLAF. Όλοι οι εμπλεκόμενοι τεκμαίρεται ότι είναι αθώοι μέχρι αποδείξεως της ενοχής τους ενώπιον αρμόδιου εθνικού ή δικαστηρίου της ΕΕ.

Για περισσότερες πληροφορίες:

Jana CAPPELLO
Εκπρόσωπος τύπου
Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF)
Τηλέφωνο: +32(0)2 29-85549
E-mail: olaf-mediaec [dot] europa [dot] eu (olaf-media[at]ec[dot]europa[dot]eu)
http://ec.europa.eu/anti-fraud
Twitter: @EUAntiFraud

Chris JONES
Αναπληρωτής εκπρόσωπος τύπου
Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης  (OLAF)
Τηλέφωνο:: +32(0)2 29-91606
E-mail: olaf-mediaec [dot] europa [dot] eu (olaf-media[at]ec[dot]europa[dot]eu)
http://ec.europa.eu/anti-fraud
Twitter: @EUAntiFraud