Is é Airteagal 325 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (a chuaigh in ionad Airteagal 280 de Chonradh CE) an bunús dlí leis an gcomhrac i gcoinne na calaoise.
1. Bunú OLAF
- Cinneadh 1999/352/CE, CEGC, Euratom an 28 Aibreán 1999, lenar bunaíodh an Oifig Eorpach Frith-Chalaoise
Leasuithe:
- Cinneadh 2013/478/AE ón gCoimisiún an 27 Meán Fómhair 2013
- Cinneadh (AE) 2015/512 ón gCoimisiún an 25 Márta 2015
- Cinneadh 2015/2418 ón gCoimisiún an 18 Nollaig 2015
2. Ról OLAF – imscrúduithe riaracháin agus comhoibriú le hOifig an Ionchúisitheora Phoiblí Eorpaigh (OIPE)
Sna rialacháin agus comhaontuithe seo a leanas, sainmhínítear príomhról agus cúraimí na hOifige chun a cuid imscrúduithe riaracháin a chur i gcrích. Déanann OLAF imscrúduithe (maidir le leasanna airgeadais de chuid an Aontais Eorpaigh) sna Ballstáit agus imscrúduithe i ndáil le foireann institiúidí an Aontais Eorpaigh.
Foráiltear leis na leasuithe is déanaí do dhlúthchomhar le OIPE bunaithe ar chomhlántacht, ar mhalartú faisnéise agus ar neamhdhúbláil iarrachtaí. Ina theannta sin, treisíonn an Rialachán athbhreithnithe OLAF an chaoi ar féidir le OLAF a chuid imscrúduithe féin a dhéanamh trí rialacha cuíchóirithe maidir le seiceálacha agus cigireachtaí ar an láthair, trí rialacha a chur ar fáil maidir le rochtain ar fhaisnéis cuntas bainc agus trí ráthaíochtaí níos láidre a chinntiú do dhaoine lena mbaineann imscrúduithe OLAF.
- Leagan comhdhlúite de Rialachán Uimh. 883/2013 maidir le himscrúduithe arna ndéanamh ag OLAF tar éis an athbhreithnithe a rinneadh air le Rialachán (AE, EURATOM) 2016/2030 agus Rialachán (AE, Euratom) 2020/2223.
- Rialachán (AE, Euratom) 2020/2223 lena leasaítear Rialachán Uimh. 883/2013, a mhéid a bhaineann le comhoibriú le hOifig an Ionchúisitheora Phoiblí Eorpaigh agus éifeachtacht imscrúduithe na hOifige Eorpaí Frith-Chalaoise. Féach an phreaseisiúint agus na Ceisteanna agus Freagraí chomh maith
- Rialachán (AE, EURATOM) 2016/2030 lena leasaítear Rialachán Uimh. 883/2013, a mhéid a bhaineann le rúnaíocht Choiste Maoirseachta na hOifige Eorpaí Frith-Chalaoise (OLAF), a chuaigh i bhfeidhm an 1 Eanáir 2017
- Rinneadh Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013, a tháinig i bhfeidhm an 1 Deireadh Fómhair 2013, a chur in ionad Rialachán (CE) Uimh. 1073/1999 agus Rialachán (EURATOM) Uimh. 1074/1999 agus leasaíodh é le Rialachán (AE, EURATOM) 2016/2030
- Togra le haghaidh Rialachán ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle lena leasaítear Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013 maidir le Rialaitheoir ráthaíochtaí nós imeachta a bhunú
- Baineann Comhaontú Idirinstitiúideach an 25 Bealtaine 1999 go sonrach le himscrúduithe in institiúidí an Aontais
- Cinneadh (CE, CEGC, Euratom) Uimh. 396/1999 ón gCoimisiún a bhaineann leis na téarmaí agus coinníollacha d'imscrúduithe inmheánacha OLAF
- Treoirlínte maidir leis na Nósanna Imeachta Imscrúdaithe d'Fhoireann OLAF
- Cinneadh (AE) 2018/1962 ón gCoimisiún lena leagtar síos rialacha inmheánacha a bhaineann le próiseáil sonraí pearsanta ag OLAF
3. Reachtaíocht chothrománach de chuid an Aontais um sheiceálacha/iniúchtaí ar an láthair sna Ballstáit
- Rialachán Uimh. 2988/95 ón gComhairle an 18 Nollaig 1995. Is forlíonadh ar an rialachán sin Rialachán (Euratom, CE) Uimh. 2185/96 ón gComhairle an 11 Samhain 1996.
4. Reachtaíocht earnálacha de chuid an Aontais Eorpaigh
Tá forálacha maidir le neamhrialtachtaí a chosc agus a bhrath sna rialacháin seo a leanas:
- Acmhainní dílse de chuid an Aontais Eorpaigh: Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 609/2014 ón gComhairle (infheidhme amhail ón 1 Eanáir 2014, leagan comhdhlúite, arna leasú le Rialachán (AE, Euratom) 2016/804). Rialachán Uimh. 1150/2000 (arna leasú le Rialachán Uimh. 2028/2004 agus Rialachán (CE, Euratom) Uimh. 105/2009)
- Cúnamh Frithpháirteach Riaracháin: Rialachán (CE) Uimh. 515/97 arna leasú le Rialachán (CE) Uimh. 766/2008 agus Rialachán (AE) 2015/1525. Príomhghnéithe Rialachán (AE) Uimh. 2015/1525. Leagan comhdhlúite de Rialachán (CE) 515/97
- Rialachán Tarmligthe (AE) 2016/757 ón gCoimisiún an 3 Feabhra 2016 lena gcinntear na hoibríochtaí sin i ndáil le cur i bhfeidhm na rialachán talmhaíochta inar gá faisnéis a chur isteach sa Chóras Faisnéise Custaim
- Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2016/346 ón gCoimisiún an 10 Márta 2016 lena gcinntear na míreanna le cur san áireamh sa Chóras Faisnéise Custaim
- Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2016/345 ón gCoimisiún an 10 Márta 2016 lena leagtar amach minicíocht tuairiscithe na dteachtaireachtaí ar stádas coimeádán, formáid na sonraí agus an modh tarchurtha
- Treoir do Mhuir-Iompróirí i leith chomhlíonadh na rialacha maidir le Teachtaireachtaí ar Stádas Coimeádán (TSCanna) mar a cheanglaítear le Rialachán (CE) Uimh. 515/97 arna leasú le Rialachán (AE) 2015/1525
- Iarscríbhinn ina bhfuil cóid AC maidir leis an Treoir do Mhuir-Iompróirí i leith chomhlíonadh na rialacha maidir le Teachtaireachtaí ar Stádas Coimeádán (TSCanna) mar a cheanglaítear le Rialachán (CE) Uimh. 515/97 arna leasú le Rialachán (AE) 2015/1525
- Liosta de na húdaráis náisiúnta atá ainmnithe de réir na forála atá in Airteagal 29(2) de Rialachán (CE) Uimh. 515/97 ón gComhairle. Féach liosta A le haghaidh CIS agus FIDE, liosta B le haghaidh eolaire CSM agus liosta C le haghaidh an eolaire um allmhairiú, onnmhairiú agus idirthuras - Ceartúchán (Nuashonruithe le déanaí maidir leis an eolaire CSM: an Coimisiún Eorpach (AS TAXUD A.3., AS ENV F.3), an tAirmheán Comhpháirteach Taighde (Aonad E.5). Cuimseofar na nuashonruithe sin sa chéad Cheartúchán eile.)
- Liosta de na húdaráis náisiúnta atá ainmnithe de réir na forála atá in Airteagal 30(3) de Rialachán (CE) Uimh. 515/97 ón gComhairle – Ceartúchán
- Clásail chonarthacha maidir le cosaint sonraí a bhaineann le socrú riaracháin – Liosta de thríú tíortha a chomhaontaigh na clásail: An Tuirc, an tSeirbia, Poblacht na Macadóine Thuaidh.
- Comhbheartas Talmhaíochta (CBT, lena n-áirítear an Ciste Eorpach um Ráthaíocht Talmhaíochta (CERT) agus an Ciste Eorpach Talmhaíochta um Fhorbairt Tuaithe (CETFT)): Airteagal 47 de Rialachán (AE) Uimh. 1306/2013 (arna leasú an 1.1.2014) agus, don Chlárthréimse 2007– 2013 Airteagal 37 de Rialachán (CE) Uimh. 1290/2005 ón gComhairle an 21 Meitheamh 2005.
- Cistí Struchtúrtha agus Infheistíochta na hEorpa: Forálacha maidir le rialú inmheánach agus maidir le hiniúchtaí agus seiceálacha a bhaineann le Ciste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa, Ciste Sóisialta na hEorpa, an Ciste Comhtháthaithe, an Ciste Eorpach Talmhaíochta um Fhorbairt Tuaithe agus an Ciste Eorpach Muirí agus Iascaigh in: Airteagail 72 – 75 de Rialachán (AE) Uimh. 1303/2013 (arna leasú an 14.12.2016). Don chlárthréimhse roimhe sin, i ndáil le Ciste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa, Ciste Sóisialta na hEorpa agus an Ciste Comhtháthaithe, agus iadsan amháin, féach Airteagal 70 – 73 de Rialachán (CE) Uimh. 1083/2006 (arna leasú an uair dheireanach an 21.12.2013).
- Caiteachas díreach: Rialachán (AE, Euratom) Uimh 966/2012.
5. Fógra a thabhairt faoi neamhrialtachtaí
Réimsí beartais:
An Ciste Eorpach um Ráthaíocht Talmhaíochta agus an Ciste Eorpach Talmhaíochta um Fhorbairt Tuaithe
- Don Chlárthréimhse 2021-2027:
- Rialachán Tarmligthe (AE) 2024/205 ón gCoimisiún
- Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2024/206 ón gCoimisiún
- Don Chlárthréimhse 2014-2020:
- Rialachán Tarmligthe (AE) 2015/1971 ón gCoimisiún
- Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2015/1975 ón gCoimisiún
- Don Chlárthréimhse 2007-2013:
Ciste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa, Ciste Sóisialta na hEorpa, an Ciste Comhtháthaithe agus an Ciste Eorpach Muirí agus Iascaigh
- Don Chlárthréimhse 2021-2027:
- Airteagal 69 agus Iarscríbhinn XII de Rialachán (AE) 2021/1060 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle
- Don Chlárthréimhse 2014-2021:
- Rialachán Tarmligthe (AE) 2015/1970 ón gCoimisiún
- Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2015/1974 ón gCoimisiún
- Don Chlárthréimhse 2007-2013 (Cistí Struchtúracha agus an Ciste Comhtháthaithe):
- Airteagail 27 – 36 de Rialachán (CE) Uimh. 1828/2006 ón gCoimisiún
An Ciste um Chabhair Eorpach do na Daoine is Díothaí
- Don Chlárthréimhse 2021-2027:
- Airteagal 69 agus Iarscríbhinn XII de Rialachán (AE) 2021/1060 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (sa chlárthréimhse seo, rinneadh an Ciste um Chabhair Eorpach do na Daoine is Díothaí a chomhtháthú i gCiste Sóisialta na hEorpa Plus)
- Don Chlárthréimhse 2014-2020:
- Rialachán Tarmligthe (AE) 2015/1972 ón gCoimisiún
- Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2015/1976 ón gCoimisiún
Cistí Gnóthaí Baile
- Don Chlárthréimhse 2021-2027 (an Ciste um Thearmann, Imirce agus Lánpháirtíocht, an Ciste Slándála Inmheánaí, an Ionstraim le haghaidh Tacaíocht Airgeadais don Bhainistiú Teorainneacha agus don Bheartas Víosaí):
- Airteagal 69 agus Iarscríbhinn XII de Rialachán (AE) 2021/1060 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle
- Don Chlárthréimhse 2014-2020 (an Ciste um Thearmann, Imirce agus Lánpháirtíocht, an Ionstraim le haghaidh Tacaíocht Airgeadais do chomhar póilíneachta, don choireacht a chosc agus a chomhrac, agus do bhainistíocht ghéarchéime):
- Rialachán Tarmligthe (AE) 2015/1973 ón gCoimisiún
- Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2015/1977 ón gCoimisiún
- Don Chlárthréimse 2007-2013 (an Ciste Eorpach um Dhídeanaithe, an Ciste um Theorainneacha Seachtracha, an Ciste Eorpach um Fhilleadh agus an Ciste Eorpach chun náisiúnaigh tríú tíortha a Lánpháirtiú):
- Airteagail 27 – 30 de Chinneadh (CE) Uimh. 22/2008 ón gCoimisiún
- Airteagail 27 – 30 de Chinneadh (CE) Uimh. 456/2008 ón gCoimisiún
- Airteagail 27 – 30 de Chinneadh (CE) Uimh. 457/2008 ón gCoimisiún
- Airteagail 27 – 30 de Chinneadh (CE) Uimh. 458/2008 ón gCoimisiún
An Ionstraim um Chúnamh Réamhaontachais (IPA)
- Don Chlárthréimhse 2021-2027 IPA III:
- Airteagal 13.7 de Rialachán (AE) 2021/1529 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle
- Cinneadh ón gCoimisiún lena mbunaítear samhail le haghaidh Comhaontú Comhpháirtíochta maidir leis an gCreat Airgeadais idir an Coimisiún agus rialtas tairbhí IPA III (nár glacadh fós)
- Don Chlárthréimhse 2014-2020 IPA II:
- Rialachán (AE) Uimh. 231/2014 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle
- Airteagail 5 agus 16 de Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) Uimh. 447/2014 ón gCoimisiún
- Don Chlárthréimhse 2007-2013 IPA I:
An Ciste Eorpach um Choigeartú don Domhandú
- Don Chlárthréimhse 2021-2027:
- Rialachán Tarmligthe (AE) 2024/204 ón gCoimisiún
- Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2024/203 ón gCoimisiún
- Airteagal 23 de Rialachán (AE) 2021/691 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle
- Don Chlárthréimhse 2014-2020:
6. Comhchuibhiú dhlí coiriúil an Aontais Eorpaigh
Coinbhinsiúin maidir le comhchuibhiú dhlí coiriúil an Aontais Eorpaigh
- Leasanna airgeadais an Aontais a chosaint: Coinbhinsiún AE an 26 Iúil 1995 agus na trí phrótacal a ghabhann leis (‘Coinbhinsiún PIF agus na prótacail a ghabhann leis’):
1) An 1ú Prótacal
2) An 2ú Prótacal agus a thuarascáil mhínitheach
3) Prótacal maidir le hinniúlacht na Cúirte Breithiúnais
- Comhrac i gcoinne éilliú a bhfuil baint ag feidhmeannaigh an Aontais Eorpaigh agus feidhmeannaigh Ballstáit leis: Coinbhinsiún AE an 26 Bealtaine 1997.
Tuarascálacha ón gCoimisiún maidir leis an tslí ar chuir na Ballstáit Coinbhinsiún an Aontais Eorpaigh an 26 Iúil 1995 agus a phrótacail ghaolmhara chun feidhme:
a) Tuarascáil 2004 agus an iarscríbhinn
b) Tuarascáil 2008 agus an iarscríbhinn
Tabhair faoi deara: i gcás na mBallstát uile, ach amháin an Danmhairg, gabhfaidh treoir PIF ionad Choinbhinsiún PIF (féach thíos). Leanfaidh d’fheidhm a bheith ag Coinbhinsiún PIF maidir leis an Danmhairg, agus maidir léi sin amháin. Ní mór Treoir PIF a chur chun feidhme faoi mhí Iúil 2019.
An Treoir maidir leis an gcomhrac in aghaidh na calaoise ar leasanna airgeadais an Aontais trí bhíthin an dlí choiriúil (‘Treoir PIF’)
Na Ballstáit a bhfuil an Treoir ina ceangal orthu (is é sin na Ballstáit uile ach amháin an Danmhairg), tá dhá bhliain acu (go dtí Iúil 2019) chun é a thrasuí. Ina dhiaidh sin, gabhfaidh an Treoir ionad Choinbhinsiún PIF agus a phrótacal i gcás na mBallstát sin a bhfuil sí ina ceangal orthu, ach i gcás na Danmhairge, leanfaidh d’fheidhm a bheith ag Coinbhinsiún PIF.
7. Socruithe Oibre
- Socrú oibre idir Gníomhaireacht an Aontais Eorpaigh um Chomhar Ceartais Choiriúil (Eurojust) agus OLAF, 2023
- Socrú oibre maidir le caidrimh chomhoibríocha idir OLAF agus Gníomhaireacht an Aontais Eorpaigh i ndáil le Comhar i bhForfheidhmiú an Dlí (Europol), 2020
- Socrú Oibre idir OLAF agus Oifig an Ionchúisitheora Phoiblí Eorpaigh (OIPE), 2021
- Socruithe Oibre idir an Oifig Eorpach Frith-Chalaoise (OLAF) agus Coiste Maoirseachta OLAF, 2021
8. Comhaontuithe le tríú páirtithe
9. Bearta custaim frith-chalaoise sna córais taraifí fabhracha
Is féidir fabhair taraife le haghaidh earraí a chur ar fionraí faoi chlásal frith-chalaoise más rud é:
- go bhfuil calaois ar mhórscála nó neamhrialtacht mhór ann, nó
- nach bhfuil an comhar idir na páirtithe lena mbaineann éifeachtach go leor chun dul i ngleic mar is ceart le sárú ar an reachtaíocht chustaim.
Bíonn clásail frith-chalaoise ceaptha chun dul i ngleic leis an trádáil aindleathach trí chosc a chur ar mhí-úsáid fabhar taraife. Tacaíonn siad le trádálaithe dlisteanacha trí dheireadh a chur le hiomaíocht mhíchuí éagórach.
Bronnann an tAontas Eorpach fabhair tharaife ar thíortha nach Ballstáit den Aontas iad ar an gcoinníoll go mbíonn bearta iomchuí frith-chalaoise ag gabhail leis na fabhair sin. Tá an prionsabal sin leagtha amach i ndoiciméid bheartais atá glactha ag an gCoimisiún, an Chomhairle, Parlaimint na hEorpa agus Cúirt Iniúchóirí na hEorpa.
Dá bhrí sin, tá clásail frith-chalaoise ag gabháil leo seo ar fad:
- gach córas féinrialaithe, amhail Scéim na bhFabhar Ginearálaithe Taraife (GSP), a chlúdaíonn thart ar 76 thír (in 2018)
- gnáthshocruithe taraifí fabhracha, i.e. comhaontuithe saorthrádála (CSTanna) nó comhaontuithe um chomhpháirtíocht eacnamaíoch, a chlúdaíonn níos mó ná 45 thír bhreise.
Tugtar ainmneacha éagsúla ar chlásail frith-chalaoise, e.g.:
- Forálacha speisialta maidir le comhar riaracháin (CSTanna leis an gColóim, Peiriú agus Eacuadór; agus, ar theacht i bhfeidhm dó, le Meicsiceo)
- Forfheidhmiú córa fabhraí (an tSile)
- Mainneachtain comhar riaracháin a sholáthar (Montainéagró)
- Bearta sonracha a bhaineann le cóir fhabhrach a bhainistiú (Vítneam, agus ar theacht i bhfeidhm dóibh, an tSeapáin).
Liosta de chlásail frith-chalaoise
10. Cásdlí
Liosta de na rialuithe ó Chúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh a bhaineann le OLAF