Przejdź do treści głównej
Logo
plpl
European Anti-Fraud Office
Zgłoszenie nadużycia

Kontekst prawny

Podstawę prawną dla zwalczania nadużyć finansowych stanowi art. 325 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (zastępujący art. 280 Traktatu WE).

1. Utworzenie urzędu OLAF

Zmiany:

2. Rola OLAF-u – dochodzenia administracyjne i współpraca z Prokuraturą Europejską (EPPO) 

W wymienionych poniżej rozporządzeniach i porozumieniach określono główne zadania i kompetencje urzędu w zakresie prowadzenia dochodzeń administracyjnych. Są to dochodzenia (dotyczące interesów finansowych UE) prowadzone w państwach członkowskich i dochodzenia obejmujące personel instytucji UE.

Najnowsze zmiany przewidują ścisłą współpracę z EPPO w oparciu o komplementarność, wymianę informacji i unikanie powielania wysiłków. W zmienionym rozporządzeniu usprawniono również sposób prowadzenia dochodzeń przez OLAF, a mianowicie poprzez usprawnienie przepisów dotyczących kontroli na miejscu i inspekcji, wprowadzenie przepisów dotyczących dostępu do informacji o rachunkach bankowych oraz zapewnienie większych gwarancji dla osób objętych dochodzeniami prowadzonymi przez OLAF.

3. Horyzontalne przepisy unijne dotyczące kontroli i inspekcji na miejscu w państwach członkowskich

4. Przepisy sektorowe UE

 Poniższe rozporządzenia zawierają przepisy dotyczące zapobiegania nieprawidłowościom i ich wykrywania.

5. Powiadamianie o nieprawidłowościach

Obszary polityki:

Europejski Fundusz Rolniczy Gwarancji i Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich

Okres programowania 2021–2027:

Okres programowania 2014–2020:

Okres programowania 2007–2013:

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny, Fundusz Spójności i Europejski Fundusz Morski i Rybacki

Okres programowania 2021–2027:

Okres programowania 2014–2021:

Okres programowania 2007–2013 (fundusze strukturalne i Fundusz Spójności):

Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym

Okres programowania 2021–2027:

Okres programowania 2014–2020:

Fundusze przeznaczone na sprawy wewnętrzne

Okres programowania 2021–2027 (Fundusz Azylu, Migracji i Integracji, Fundusz Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Instrument Wsparcia Finansowego na rzecz Zarządzania Granicami i Polityki Wizowej):

Okres programowania 2014–2020 (Fundusz Azylu, Migracji i Integracji, instrument na rzecz wsparcia finansowego współpracy policyjnej, zapobiegania i zwalczania przestępczości oraz zarządzania kryzysowego):

Okres programowania 2007–2013 (Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców, Fundusz Granic Zewnętrznych, Europejski Fundusz Powrotów Imigrantów i Europejski Fundusz na rzecz Integracji Obywateli Państw Trzecich):

Instrument Pomocy Przedakcesyjnej (IPA)

Okres programowania 2021–2027 IPA III:

Okres programowania 2014–2020 IPA II:

Okres programowania 2007–2013 IPA I:

Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji 

Okres programowania 2021–2027:

Okres programowania 2014–2020:

6. Harmonizacja unijnego prawa karnego

Konwencje dotyczące harmonizacji prawa karnego UE

  • Ochrona interesów finansowych UE: konwencja UE z dnia 26 lipca 1995 r. i jej trzy protokoły („konwencja w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich [konwencja PIF] i protokoły do niej”):

1) protokół pierwszy
2) protokół drugi i sprawozdanie wyjaśniające
3) protokół w sprawie kompetencji Trybunału Sprawiedliwości

Sprawozdania Komisji z wdrożenia przez państwa członkowskie postanowień konwencji UE z dnia 26 lipca 1995 r. i związanych z nią protokołów:

a) sprawozdanie z 2004 r. i załącznik
b) sprawozdanie z 2008 r. i załącznik

Uwaga: W przypadku wszystkich państw członkowskich UE z wyjątkiem Danii konwencja w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich zostanie zastąpiona dyrektywą PIF (zob. poniżej). Konwencja PIF nadal będzie miała zastosowanie wyłącznie do Danii. Termin wdrożenia dyrektywy PIF upływa w lipcu 2019 r.

Dyrektywa w sprawie zwalczania za pośrednictwem prawa karnego nadużyć na szkodę interesów finansowych Unii („dyrektywa PIF”)

Państwa członkowskie związane dyrektywą (wszystkie państwa członkowskie z wyjątkiem Danii) mają dwa lata na jej transpozycję (do lipca 2019 r.). Po upływie tego terminu dyrektywa zastąpi konwencję PIF i protokoły do niej w przypadku tych państw członkowskich, które są nią związane, natomiast konwencja PIF nadal będzie obowiązywała w Danii.

7. Organizacja pracy

8. Umowy ze stronami trzecimi

Umowy ze stronami trzecimi zawierające przepisy dotyczące wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach celnych

9. Środki zwalczania nadużyć celnych w ramach preferencyjnych systemów taryfowych

Preferencje taryfowe dla towarów mogą zostać zawieszone na mocy klauzul dotyczących zwalczania nadużyć finansowych, jeżeli:

  • doszło do nadużyć na dużą skalę lub poważnych nieprawidłowości
  • lub współpraca między zainteresowanymi stronami nie jest wystarczająco efektywna, aby skutecznie przeciwdziałać naruszeniu przepisów prawa celnego.

Celem klauzul dotyczących zwalczania nadużyć finansowych jest eliminowanie nielegalnego handlu poprzez zapobieganie nadużywaniu preferencji taryfowych. Klauzule te mają wspierać podmioty gospodarcze działające zgodnie z prawem i eliminować nieuczciwą konkurencję.

Unia Europejska przyznaje krajom spoza UE preferencje taryfowe, pod warunkiem że są one powiązane z właściwymi środkami zwalczania nadużyć finansowych.  Zasada ta została określona w dokumentach politycznych przyjętych przez: Komisję, Radę, Parlament Europejski oraz Europejski Trybunał Obrachunkowy.

W związku z powyższym klauzule dotyczące zwalczania nadużyć finansowych są elementem:

  • wszystkich systemów autonomicznych, takich jak ogólny system preferencji taryfowych (GSP), obejmujący około 76 krajów (w 2018 r.)
  • konwencjonalnych preferencyjnych środków taryfowych, tj. umów o wolnym handlu (FTA) lub umów o partnerstwie gospodarczym (EPA), które obejmują ponad 45 kolejnych krajów.

Klauzule dotyczące zwalczania nadużyć finansowych mogą nosić różne nazwy, na przykład:

  • szczególne postanowienia dotyczące współpracy administracyjnej (umowa o wolnym handlu z Kolumbią, Peru i Ekwadorem; również oczekująca na wejście w życie umowa z Meksykiem)
  • egzekwowanie preferencyjnego traktowania (Chile)
  • brak współpracy administracyjnej (Czarnogóra)
  • szczególne środki dotyczące zarządzania traktowaniem preferencyjnym (umowa z Wietnamem i oczekująca na wejście w życie umowa z Japonią).

Wykaz klauzul dotyczących zwalczania nadużyć finansowych

10. Orzecznictwo

Wykaz orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej mających znaczenie dla OLAF-u